Kağıt Para Ödeme Aracı Olmaktan Çıkıyor
 |
| Yakın gelecekte bilgisayarınızda satın alma tuşunuz olabilir https://pixabay.com/images/id-3692490/ |
Neden Alternatif Ödeme Sistemine İhtiyacımız Var?
Günlük insan davranışları ve düşünce yapısı son 20 yılda geçen yüzyıldan daha hızlı değişti. Akıllı telefonlarla beraber çok boyutlu bir hayat yaşamaya başladık. Herkesin elinde ödeme noktası, bilgisayar, fotoğraf makinesi ve akla gelebilecek birçok özellik taşıyan bir cihaz var. İletişimin güçlenmesiyle, bugüne kadar bilmediğimiz ama merak ettiğimiz başka insanları ve farklı coğrafyaları tanıma fırsatı bulduk.
Sınırlı olan seçeneklerimiz 20 yıl öncesine göre hiç bu kadar fazla olmamıştı. Seçeneklerin artmasıyla insanlar daha talepkar oldu. Teknoloji, hayatımızı kolaylaştıran yeniliklerle beraber riskleri de getirdi.
İnternet üzerinden alışveriş, hayatımıza sanal ticaret kavramını getirirken bildiğimiz ticaret kurallarını da değiştirdi. İnternetten alışverişe şüpheyle yaklaşılan bir dönemden bugün en güvenli ticaretin internet üzerinden yapıldığı bir döneme 20 yıl içinde geldik. Kredi kartlarımızın bilgilerini verirken fiziki mağazaya güvendiğimizden daha çok güveniyoruz sanal ortama. Bu durum her şeyi değiştirdi ve alternatif ödeme yöntemleriyle tanıştık.
Ticaretin globalleşmesi, insanların beklentisini arttırırken tahammül sınırını azalttı. Seçme şansının ve hızın artması fırsat maliyetinin de artmasına sebep oldu. Artık kimse bir şeyi satın almak için çok beklemek istemez. Bir sayfanın açılması 2 saniyeyi geçerse başka bir siteye yönlenir.
Ticaretin büyümesi, farklı profil ve gelir seviyesindeki tüketicilerin oluşması ve fırsat maliyetlerinin artması, bildiğimiz klasik yöntemlerin dışında alternatif ödeme sistemine ihtiyacı doğurdu.
Bugün bir ödeme sisteminin şu 3 özelliği taşıması gerekiyor.
- Güvenli
- Hızlı
- Sürdürülebilir
Covid 19, dijital ödeme yöntemlerinin gelişmesinde katalizör etkisi yaptı. Perakende e ticaretin 2023 yılında 7 trilyon dolarlık hacme ulaşması bekleniyor. Buna diğer sektörlerin büyümeleri de eklendiğinde ortaya çıkan hacmin sürdürülebilir olması için yeni enstrümanlara ihtiyaç var.
Pazara Genel bakış
Boston Consulting Group (BCG) 2022 yıllık raporuna göre küresel ödeme gelirleri yıldan yıla %9,5 arttı. Yaşanan savaşlar, covid 19’un tedarik zincirinde yarattığı aksaklıklar, genişleyici para politikaları bunun sonucunda oluşan enflasyon ve yükselen enerji fiyatlarına rağmen önümüzdeki 10 yılda sektörün düzenli bir artış trendi yakalaması bekleniyor.
 |
| 2031 yılında Küresel Ödeme Gelirinin 3 trilyon $ geçmesi bekleniyor. |
Sektör, covid 19 ve diğer ekonomik dalgalanmalarda oluşan risklerden kendini koruyarak sürdürülebilir olduğunu ispat etti.
Yıllık gelir büyümesi 2026 yılına kadar %8,3 olarak beklenirken 2026-2031 arası bu beklenti %7,6 olarak öngörülüyor.
Sektörü sürükleyen 4 trend
Dış piyasalarda pazar genişlemeleri durdu.
Pandemi döneminde hükümetler, büyümenin durmaması için enflasyonist politika izledi. 2021 in 2. yarısından sonra yüksek enflasyon ve faiz oranlarının artmasıyla büyüme tercihi yerini karlılığı arttıracak faaliyetlere bıraktı.
Ekonomik şartların bu yönde gelişmesi risklerle beraber fırsatları da doğurdu. Bunlardan birisi geçmişte pahalı bulunduğu için gerçekleşmeyen bazı satın alma ve birleşmelerin artık mümkün olması. Kurumlar, eksiklerini güçlü olanın ürünleriyle tamamlayıp sektörün dayanıklılığını arttırabilir.
Diğer bir fırsat da Apple ve Meta gibi büyük teknoloji şirketlerinin yazılım platformlarına alternatif ödeme yöntemlerini entegre etmesidir. Müşterileri ile temaslarında eksik kalan taraflarını alternatif borçlandırma ürünlerini sunarak giderebilirler.
Ödeme yöntemlerinin perakende ve müşteri yolculuğunda daha çok kullanılması, Dijital Ödeme Sektörü’nü bankacılık ve katma değer hizmetlerinde yeni ufuklar açacak “Ödemeler Artı” modeline doğru genişletti.
Elektronik ödeme araçlarına büyük talep var.
Nakitten-Nakit olmayan enstrümanlara geçişin güçlü olması, e ticaretin büyüme hızını sürdürmesi ve alternatif ödeme yöntemlerinin perakende ve kurumsal müşteri yolculuğunda kullanılması ödeme metodu gelirlerini küresel çapta arttırmaktadır. Pazarda oluşan farklı tüketici profilleri, firmaların altyapılarını buna uygun düzenlemesini zorunlu kılmaktadır.
Özellikle yükselen pazarlarda hesaptan hesaba anlık transferlerin (A2A) çok hızlı gelişmesi kart kullanımını etkilemektedir.
Merkez Bankaları Kendi Dijital Paralarını çıkarmaya başladı.
Kısa zamanda zengin olma hevesi kripto paraları spekülatif hale getirdi. İnsanların kripto parayı yatırım amacıyla alması kötü niyetli girişimleri arttırdı. Bu durum hem tasarrufların erimesine hem de sektöre büyük zarar vermesine neden oldu.
Merkez bankaları hem kötü niyetli girişimleri engellemek ve para hareketlerini kontrol altına almak hem de otoritelerinin sarsılmasını önlemek için kendi dijital paralarını çıkarma çalışmalarını hızlandırdı. Merkez bankalarının %90’ı bu hazırlığın içinde. Nijerya, Bahamalar,Jamaica, Çin ve 15 ülke şu anda pilot bölgelerinde dijital paralarını kullanmaya başladı. Türkiye’de altyapısını oluşturacak yasal düzenlemelerini yaparak sistemini oluşturmaya başladı.
 |
Sektör belirli risklerden dolayı otoritelerin daha çok gözetimi altında.
Sektör oyuncuları büyümelerine güvenli bir şekilde devam edebilmek için risk ve uyum çalışmalarını güçlendirme ve gerekli tedbirleri alma çabasındalar. Pazar katılımcılarının dikkat etmesi gereken riskler şunlardır.
- Finansal
- Uyum
- Siber
- Kripto
Sektör büyürken yasal düzenlemelerin bazı bölgelerde yeterli olmaması kırılganlığı arttırmaktadır.
Dünyanın tüm bölgelerinde sürekli büyüme bekleniyor
2021-2022 salgın döneminde ivme yakalayan ödeme gelirlerinin önümüzdeki beş yılda dünyanın tüm bölgelerinde büyümeyi sürdürmesi bekleniyor.
Fintek Ödeme Endüstrisinde Pazarı Yönlendiriyor.
Alternatif borç verme ve dijital ödemelerde fintek özellikle Asya pazarında çok yaygın. 2022 yılında alternatif borçlanmaların işlem değerinin %94’ü, küresel dijital ödeme işlem değerinin de yarısından fazlası Asya’da gerçekleşti. Alternatif borçlanma, henüz yasal altyapısı oluşmadığı için riskli görünüyor. Bankalar dışı aktörlerden borç almak tehlikeli bulunsa da rakamların büyüklüğü hükümetleri bu konuda yasal düzenleme yapmaya zorluyor.
 |
| 2022 yılında dünyadaki dijital ödemelerin yarısından fazlası Asya’da gerçekleşti. Dijital yatırımların yaklaşık %70’i Amerika’da yapıldı. |
Alternatif Ödeme Yöntemleri Nelerdir?
Her ödeme endüstrisi güçlü olduğu ürünle öne çıkıyor. Bunları başlıklar halinde şöyle sınıflayabiliriz.
Fintek
- Cüzdan (Wallet)
- Şimdi al sonra öde (BNPL)
Bankalar
- Gerçek Zamanlı Banka Transferleri/Anlık ödemeler
- Otomatik ödemeler (Direct Debit)
Dijital Para
- Kripto Para
- Merkez Bankası Dijital Para (CBD)
Online alışveriş arttıkça şimdi al sonra öde uygulamasının daha yaygın kullanılması bekleniyor.
Önümüzdeki ortalama 5 yıllık süreçte cüzdan kullanımında yıllık %12,7 artma beklentisi var. Özellikle Asya’da, mobil cüzdan kullanımı “Super App” in içine eklendi. Mesajlaşma, alışveriş, rezervasyon, para transferi gibi birçok hizmetin tek bir uygulama içinde olması insanların günlük hayatını kolaylaştıran bir yöntem.
Merkez bankalarının kendi dijital paralarını çıkarması hala araştırma aşamasında olsa da 2030 yılına kadar alternatif ödeme yöntemi olması bekleniyor.
Fintek Piyasayı Domine Ediyor
Cüzdan
Birçok farklı ödeme yöntemini tek bir ürün içinde birleştirmesi kontrolü kolaylaştıran bir unsur. Cüzdanla sadece ödeme değil transferde yapılabilir. Fiziksel bir cüzdanda taşınan kimlik, diğer kartlar, bilet vb. ne varsa saklanabilir. Ödeme anında arada nesne ve temas olmadığı için çok hızlı ve rahat işlem gerçekleştirilir.
Seçeneğin çok olması, güvenilir olması, hızlı ve kolay kullanılması ve diğer ödeme uygulamalarına izin verilmesi (Pay Pal) cüzdanın yaygın kullanılmasına neden olan sebeplerdir.
Şimdi Al sonra öde (BNPL)
Yapılan alışverişin ödemesi, zamana yayılarak herhangi bir faiz ödemeden uygun taksitlerle bir ödeme kuruluşu aracılığıyla ödenir. BNPL genellikle online alışverişlerde kullanılır.
BNPL sağlayıcısı olduğu ülkelerde daha çok kullanılmakta. Dünyada yaşanan yüksek enflasyon bu enstrümanı daha cazip hale getirdi. Yasal altyapısı henüz tam anlamıyla hazır olmasa da gelir seviyesinin yeterli olmadığı bölgelerde en çok kullanılan ödeme yöntemidir.
Bankalar Hızlı Ödemenin Peşinde
Anlık Ödeme (Real time payment)
Anlık ödeme günün her saatinde yapılabilir. Tatil günü ya da mesai saati diye bir kısıtlama yoktur. İşlem ile işlemin gerçekleşmesi aynı anda olur. Aradaki iletişimde, bilginin akması ve paranın hesaba geçmesinde, bir zaman boşluğu yoktur. İşlem çabuk değil anında gerçekleşir.
Gerçek Zamanlı Ödeme, likit akış hızı ve risk yönetimi konusunda avantajlıdır. Anlık ödemeyi gerçekleştirdiğinizde geri dönüş yetkiniz olmaz.
Otomatik Ödeme (Direct Debit)
Satın alınan hizmetlerin artması düzenli ödemeleri de arttırdı. Ödemeleri bir sistem içinde yürütebilmek için bankalar, otomatik ödeme talimatlarını uygulamaya aldı. Kredi kartı limiti ya da banka hesabı müsait oldukça faturaları otomatik olarak tüketici adına banka öder.
Bazı işletmeler sattığı hizmetin devamını sağlamak için yinelenen fatura ödemeleri adıyla, kendi iş modellerine uygun haftalık, aylık veya yıllık olarak yeni talimat almaya gerek kalmadan ödemeleri güncelleyerek hizmeti satmaya devam edebilirler. Netflix, Telekom vb. hizmetlerini, yinelenen fatura yöntemiyle yenilerler.
Bankalar tüketici bilgilerini 3. taraflarla paylaşarak yeni ürünlerde geliştirirler. Açık Bankacılık Sistemi ile finans kuruluşları,tüketicilerden toplanan verileri analiz edip müşterinin tasarruf ve harcama eğilimine göre yeni enstrümanlar sunar.
Dijital Para Emin Adımlarla İlerliyor
Kripto para
Kripto paralar merkeziyetsizdir. Kripto para kullanıldığı zaman arada işlemi onaylayacak bir banka yoktur. Çevrimiçi olarak yapılan işlemin rakamsal bir değeri vardır. Yasal bir altyapısı olmamasına rağmen kripto para, ödeme aracı olarak kabul edilir.
Kullanımda bazı kısıtlamalar olsa da gelecekte daha kapsayıcı olacağı öngörülmektedir. Kripto paralar, kazandığı itibar ile bir yatırım aracı olmaktan çıkıp yakın gelecekte değişim aracı olabilir.
Merkez Bankası Dijital Para (CBDC)
CBDC bir dijital para birimidir ama kripto para gibi bağımsız değildir. Merkez bankalarının kontrolü altındadır. Merkez bankaları, insanları kripto paraların riskinden korumak amacıyla dijital para çıkarmak istediklerini söylese de bu çok samimi değildir. Merkez bankalarının para üzerindeki etkisi birçok zaman halkın aleyhine olmuş ve toplumları fakirleştirmiştir. Bunun örnekleri tarihte vardır.
Merkez bankaları, para arzı ve ödeme sistemleri üzerindeki kontrolü kaybetmemek için dijital parayı çıkarmak zorunda kalmıştır. Denetlenemeyen para, merkez bankalarının otoritesini yok eder. Ayrıca fiziksel para kullanımı gittikçe azaldığı için dijital paraya geçmek çağın gerektirdiği bir zorunluluktur.
Sonuç
Yaşamak için bir şeyler alıp satmak herkesin günlük hayatında olan bir rutindir. İnsanlar ihtiyaçlarını karşılamak için her gün ödeme yapar. Teknoloji devamlı kendini yenileyerek ve bunu çok hızlı yaparak ihtiyaçların artmasına yol açar.
Sınırların ortadan kalkmasıyla geçmişte ulaşılması zor olan şeylere sahip olmak kolaylaştı. İnsanların istediklerini kolayca satın alabilmeleri, teknolojinin yeni, hızlı ve güvenli ödeme yöntemleri geliştirmesine bağlıdır.
Pazar katılımcıları hem en iyi rekabeti vermek hem de en iyiyi yakalamak için işbirliği içinde olmalıdır. Son 20 yılda yaşanan değişimin hız kesmeden devam edeceği beklentisi, pazarda gelirini arttırmak isteyenleri esnek olmaya zorlamaktadır.
“Dijital Ödeme, Nakitsiz Toplum!” için 3 yanıt
Çok güzel bir yazıydı. Elinize sağlık.
Teşekkürler
Teşekkürler