Mastodon

Veri, Ayaklarımızı Yerden Kesiyor, Bulutlara Yükseliyoruz

Bulutlara yükselen insan-veri

Yazıyı Zihin Karmaşası’nda dinleyin İnsandan önce de dünyada hayat vardı ama hiçbir canlı dünyayı daha akıllı yapacak yeteneği geliştiremedi. Dünya verili bir düzen. Ancak insan hariç hiçbir canlı, hayatta kalmak için ihtiyaç duyduğu veriden fazlasını kullanamaz. Yalnızca insan beyni, veriyi anlamlandıran ve örüntü kurabilen bir bilgisayımsal yapıya sahiptir. İnsan beyni, sayıları hikayeleştirerek tüm kilitlerini kırmayı … Devamını oku

Veri Çağı: İpler Kimin Elinde?

İpleri olan kukla

Çok uzun geçmişte değil, 2000’li yılların başlarında az boyutlu bir dünyada yaşardık. Temas ettiğimiz nesne sayısı azdı. Az insan, az makine daha doğrusu, bugünle kıyasladığımızda daha az bilgiyle etkileşim içindeydik. Bir iş yapmak istediğimizde çok az seçeneğimiz olurdu ve az veriyle uğraşırdık. Sokağa çıktığımızda yanımızdan geçen insanlar dışında etki alanımızda çok kimse olmazdı. Etkilendiğimiz en … Devamını oku

Beyin: Evrimin Kara Kutusu

Beyin ve evrim

Beyin hakkında düşünmenin en iyi yolu nedir? Onu tanımlayarak bir fikir sahibi olabiliriz. Örneğin, her şeyin birbirine bağlı olduğu ve tüm vücut fonksiyonlarımızı düzenleyen karmaşık bir yapıdır diyebiliriz. Biraz detaylandırmak istersek, 1,4 kg ağırlığında, göz gözü görmez bir karanlığın içinde, voltaj tepeciklerinin oluşturduğu mavi bir karmaşa olarak da tanımlayabiliriz. Hatta davranışları açıklamaya gelince iş daha … Devamını oku

Zihin Karmaşası: Söyleyecek Bir Şeyim Var.

Zihin Karmaşası. Düşünmek

Monolog’da uzun zamandır belli başlıklar altında blog yazıları yazıyorum. Ancak sizlere sesle ulaşabileceğim bir podcast oluşturma fikrini bugün ilk bölümle gerçekleştirmiş oluyorum. Bu anlamda zihin karmaşası, Monolog’da yazdığım yazıları sohbet ortamında paylaşabileceğim bir podcast olacak. Bugün belli bir konu üzerinde konuşmayacağız. Daha çok zihin karmaşasının içeriği nelerden oluşacak, misyonu ne olacak ondan bahsedeceğiz. Bu bizi … Devamını oku

Cinsiyet Eşitliği Olmadıkça Erkekler Ağlamaz

erkek ağlamaz

Erkeklerin ağlama zorluğu, duygularını göstermek istemediği gibi bir önyargıya sebep olur. Bunu açıklamak için yapılan bir çok bilimsel araştırma vardır. Bu bir yere kadar doğrudur ama erkeklerin daha az ağlaması, aynı zamanda evrimin bir baskısıdır. Bu konunun zorlanması, sanki erkeklerin ısrarla ağlaması için yapılan bir baskı izlenimi uyandırıyor bende. Oysa erkekler için ağlamak gerçekten zordur. … Devamını oku

Cinsiyet Eşitliğine Her İki Cins de Hazır mı?

kadın ve erkek geleceğe umutla bakıyor

Bugün hayatı algılayışımızın temelinde erkek bakış açısı yatar. Onun önyargılarının, değerlerinin ve yorumlarının hayatımızı biçimlendirdiği yasalarla yönetiliriz. Bu, asırlarca her iki cinsiyete empoze edilen, aklın işlevselliğine hakim olan ve sonucunda hayatımıza yön veren propagandanın sonucudur. Zamanla referans noktamız bize empoze edilen propaganda olmuştur. Öyle ki, bugün yaşadığımız düzenin dışında farklı bir yapıyı düşünemeyiz. Oysa teknolojinin … Devamını oku

Tarihe Yön Veren Kadınlar

Tarihe yön veren kadınlar

İlkçağlardan günümüze kadar toplumu yöneten yasaların ruhuna erkek bakış açısı hakimdir. Geleneklerin ve örflerin de ayrımcılığı doğru kabul etmesi, yasaların cinsiyetçi olmasında etkilidir. Örneğin evin reisi erkektir. Yakın geçmişe kadar bir kadının erkek karşısında hak araması, daha fazla şahitliğe ihtiyaç duymuştur. Seçme ve seçilme hakkının kadınlara verilmesi 20. yüzyılda gerçekleşen bir devrimdir. Böyle bir toplum … Devamını oku

Yapay Zekayı Açıklamanın Basit Bir Yolu Var mı?

yapay zeka, devreler

Yapay zekayı tanımlamak, yaşamı tanımlamak kadar zor bir olay. Soru basit fakat cevabı karmaşık ve ucu açık. Hayatı ne kadar tanımlamak istesek de bir bakteriyle başlayan yaşam hakkında bildiklerimiz, yapay zekada olduğu gibi en sonunda bir karanlığa çıkar. Her başlangıcın içinde biraz karanlık vardır. 1950’de Alan Turing, bir makinenin düşünebileceğini söylediğinde bu fikir onda bir … Devamını oku

Buzullaşmanın Gecikmesi, Hayatın Akışını Riske Atıyor

Buzul, buz, buzul çağı

Buz, hayatı saklayan, onu esirgeyen ve yaşamın yeniden doğması için onu geleceğe taşıyan bir yapıdır. Bir embriyonu dondurup genetiğimizi nasıl saklarsak, doğa da kendi DNA’sını buz tabakalarının içinde korur. Hayat, her yeni buzul çağı döneminde buzun içine sıkışır. Yer kürede gezen buzullar ve karaların hareketleri, yaşamı başka yerlere taşır. Böylece milyonlarca yıldır tropikal kuşakta yaşayan … Devamını oku

Don Kişot: Hayatı Bitirmeden Önce Okunması Gereken Bir Kitap

Don Kişot ve Sancho Panza

Hayatın anlamını onu deneyimleyerek kavrarız. Acılarımız ve sevinçlerimiz bize özgüdür ve yaşadıklarımızdan hayatımızı anlamlı kılan öznel sonuçlar çıkarırız. Bunun yanında başkalarının deneyimleri de bize yol gösterir. Bu, tanıdığımız biri olabileceği gibi bir roman kahramanı da olabilir. Edebiyat, hayatımızda benzerleriyle karşılaşabileceğimiz insanların tecrübelerini bize aktarır. Klasik eserler, yaşadığımız sürece eskimeyen ve güncelliğini koruyan değerleri bize hatırlatmaya … Devamını oku

Sürdürülebilirlik: Doğaya Daha Geniş Bir Bakış Açısıyla Bakmak

Ağaçlar ve rüzgar gülü, doğa ve sürdürülebilirlik

Not: 05 Mayıs 2024 tarihinde bu sitede İngilizce yayımlanan yazının Türkçe çevirisidir. Orijinal versiyona buradan ulaşabilirsiniz. Sürdürülebilirlik kavramıyla aklımıza genelde iklim gelir. Oysa doğayı tahrip ettikçe, iklim krizini derinleştiren yeni sorunlar yaratıyoruz. Öyle ki, iklim sorununu çözmek, onun sebep olduğu diğer sorunların çözümüne bağlı kalıyor. İklim sorununun yol açtığı diğer sorunları çözmek için enerjimizi harcadıkça … Devamını oku

Yeni Dünya Düzeni, Bir Soğuk Savaşa Daha İzin Vermiyor.

Nükleer savaş düğmesine basmaya çok yakınız

Bugün dünyadaki siyasi ortam hiç olmadığı kadar gergin. Üstelik yaşadığımız bu gerginlik, soğuk savaş zamanında yaşadığımızdan daha tehlikeli. Bunun sebebi, nükleer silaha sahip olan ülkelerin çoğalması. Üstelik eldeki nükleer başlıklar eskisinden çok daha güçlü. Nükleer silahların dağılımını denetleyen BM’nin etkisini kaybetmesi de bir nükleer savaş tehlikesini masada tutuyor. Soğuk savaşın bitmesiyle BM, nükleer silahlanmayı engelleyecek … Devamını oku

Gençleri bu kadar kaygılı yapan nedir?

Gençler endişeli. Yalnız hissediyor

Son yıllarda şiddetli anksiyete yaşayan gençlerin sayısında büyük bir artış gözlemleniyor. Bunun muhtelif sebepleri arasında özellikle iki tanesi öne çıkıyor. Birincisi ve bence en önemlisi, teknolojinin hızlı gelişmesiyle kuşaklar arası farkın bir uçuruma dönüşmesi. Bugün sadece mesleki anlamda ve çevreyle etkileşimde değil, aile içi ilişkilerde de teknolojinin etkisini hesaba katmamız lazım. Yalnızlık ve stres, insanın … Devamını oku

Yapay zeka: İnsanın Tanrı’yla Mücadelesinde Şimdilik Son Nokta

Tanrı ve insanın bilek güreşi

4,5 milyar yaşındaki dünyada, egemenliği 165 milyon yıl süren türler oldu. Ancak bir asteroidin dünyaya çarpması, bizim türümüzün de dahil olduğu memelilerin dönemini başlattı. Bu kadar yaşlı dünyamızda, bizim 300 bin yılda geldiğimiz nokta tek kelimeyle olağanüstü. Böyle bir hızlı girişe Tanrı’nın da şaşırıyor olması lazım. 300 bin yılda ürettiğimiz bilgiyle artık bir makineyi konuşturabiliyoruz. … Devamını oku

Mafya’dan Siber Mafya’ya

Takım elbiseli mafya üyeleri, dijitalleşiyor.

Teknoloji, yaşadığımız dünyayı dönüştürürken, onu her yönüyle dönüştürüyor. Yeni çağ, düzenin açıklarından beslenen organize suç örgütleri için de yeni fırsatlar yaratıyor. Öylesine ki çevrimiçi suç olgusu, yüzyılın başında World Wide Web’in yükselişe geçmesiyle bir patlama yaşadı. Bugün yer altı dünyası yeni bir biçim kazanıyor. Siber kartellerin ortaya çıkmasıyla siber mafya ve dijital mafya kavramlarıyla tanışıyoruz. … Devamını oku